Eylülde İstanbul merkezli Osmanlı arşivlerinden dijital ortamdaki 1 milyonu aşkın dokümanla zenginleşen Arnavutluk Arşivler Genel Müdürlüğü (DPA) arşivindeki belgeler, Arnavutların Osmanlı Devleti boyunca siyasi ve sosyal faaliyetlerini kapsıyor.
Osmanlı arşivlerinden 2015 ve 2020’de de Arnavutluk’a farklı konulara ilişkin 5 bin ve 350 bin sayfalık belge bağışlandı.
DPA Genel Müdürü Ardit Bido, Türk arşiv kurumlarıyla işbirliğinin mükemmel olduğunu belirterek, Türkiye’nin gerek bağışlanan belgeler gerekse de yönettiği kurumun çalışmalarına desteğini takdir ettiklerini söyledi.
“Daha geniş Balkan topraklarına ait belgeler söz konusu”
Arnavutluk ile Arnavutların Osmanlı dönemine ait belgelerinin İstanbul’daki arşivde korunduğunu anlatan Bido, bu anlamda mümkün olduğu kadar çok işbirliğinin Arnavutluk arşivinin doğrudan çıkarına bulunduğunu dile getirdi.
Bido, eylülde dijital ortamda tanıtılan belgelerle ilgili, “Bunlar, iki yıl önce 350 bin belgenin ikinci kısmı olarak gelenlerdi. İkili işbirliği anlaşması kapsamında sadece 4 vilayetteki Arnavutluk ve Arnavutlar hakkındaki tarihi belgeler değil, aynı zamanda daha geniş Balkan topraklarına ait belgeler söz konusu.” diye konuştu.
AA’nın haberine göre Bido, anlaşmanın, Arnavutluk arşivindeki Osmanlı belgelerinin, Osmanlı arşivindeki Arnavutluk ve Arnavutlarla ilgili dokümanlarla dijital ortamdaki değiş tokuşunu kapsadığını kaydetti.
“Osmanlı dönemi Arnavutluk’u hakkında 2 milyon 100 bin belge bulunmakta”
Bağışlanan belgelerin önemine işaret eden Bido, bu sayede araştırmacıların İstanbul’a kadar gitmelerine gerek kalmadığını, ulusal tarihe ilişkin araştırmalarını DPA’nın çalışma salonlarında yapabileceklerini söyledi.
Bido, arşivlerindeki Osmanlı dönemine ait belgelerle ilgili bilgi vererek, Arnavutluk’ta 750 bin orijinal Osmanlı dönemi belgesinin dijital ortamda bulunduğunu ve bunlara araştırmacıların kolaylıkla ulaşabileceğini anlattı. Bido, “Şimdi bu diğerleri de hesaba katıldığında Osmanlı dönemi Arnavutluk’u hakkında 2 milyon 100 bin belge bulunmaktadır.” dedi.
“Belgelerin taranması imkanının yanı sıra geri kalanını ücretsiz alma fırsatımız oldu”
İşbirliği anlaşmasının Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) yardımıyla yapıldığını ve ilk kısım belgelerin dijitalleştirildiğini ifade eden Bido, şunları kaydetti:
“Masrafları TİKA tarafından karşılanan belgelerin taranması imkanının yanı sıra geri kalanını ücretsiz alma fırsatımız oldu. Bu, o dönem çok değerli bir şeydi ve yardımın gelmesiyle Arşivler Genel Müdürlüğüne nefes aldırdı.”
Farklı işbirlikleri için Türkiye’deki yetkililerle görüşmelerde bulunduklarını belirten Bido, Türk arşivlerindeki Arnavutluk ve Arnavutlar hakkındaki kadastro arşivi ile Ankara’da İçişleri Bakanlığının arşivlerinde bulunan 1905 nüfus sayımına ilişkin diğer iki arşiv fonunu da almayı umduklarını dile getirdi.
En eski eser, 14’üncü veya 15’inci yüzyıla ait Kur’an-ı Kerim
Alınan bilgiye göre temin edilen belgeler, Arnavutların Osmanlı Devleti genelindeki siyasi ve sosyal faaliyetlerini kapsıyor.
Bunların arasında çeşitli şahsiyetlerin kararları ve nişanları, farklı şehirlerde Arnavutça eğitim verildiğine dair kanıtlar, Arnavut nüfuslu kentlerdeki yöneticilere ilişkin bilgiler ve bölgede dini yaşamdaki gelişmelere ilişkin belgeler bulunuyor.
Arnavutluk Arşivler Genel Müdürlüğünün araştırmacıları ve tarihçilerine göre arşivdeki en eski Osmanlı Dönemi belgesi 1431 yılına ait Arnavut Sancağı sicili iken (Suret-i Defter-i Sancak-i Arvanidi) en eski eser ise 14’üncü veya 15’inci yüzyıla ait Kur’an-ı Kerim olarak öne çıkıyor.
