İsmail Akgül dijital lensi firmasında çalışıyor iş zekası veri ambarı danışmanı şimdi literatüre ya da dağarcığımıza mesela böyle kelimeler giriyor Hani iş zekası yani zekayı biliriz Zekai her toplum bilir ama iş zekası deyince daha farklı bir bakış açısıyla bakmamız gerekiyor veri ambarı ambarları da biliriz ama veri ambarı deyince yani aklıma hard diskler geliyor. Onun ötesinde daha büyük harddislerin oluştuğu bir sistemler geliyor. Bunların hepsi bir Ambar ya da verilen yüklenen diye bir depo. Şimdi bunların danışmanı olduğunuz zaman o zaman orada yapılan işi merak ediyorum ne yapıyorlar ne işe yarıyor.Şimdi bu veri ambarı danışmanı ya da iş zekası veri ambarı danışmanı nedir tam olarak nedir bir anlatır mısınız? Şöyle söyleyeyim. Aslında kurumsal firmaların veya bu turizm veya işte üretim de olabilir herhangi bir veri ile iletişim kurduğumuz bütün firmalar olabilir firmalar veya sektörler olabilir.Bu sektörlerin Biz o tarafta Geleceğe yönelik kararlar alabilmesi için o tarafta o veren ambarı dediğiniz kısımda Biz onları en sade hale getirmeye çalışıyoruz. Sonuçt gelecekteki geçmişe bakıp geliyor evimize Eğer çekiyoruz ve şu anımızı değerlendiriyoruz. Ya da geleceği Eğer bir hedef koyuyorsanız o hedefe uygun bir şekilde Çalışmak yerine mi oluşuyor.
Ona göre şirketlerde çalışan departmanlara yardımcı oluyoruz veya onlara çeşitleri raporlar yapıyoruz.O raporlar üzerinde Biz çeşitli arka tarafta kullandığımız programlar mevcut o programlarda çeşitli sorgular yazıp O sorguları bir şekilde o operasyonel veri dediğim şey bu yerli sistemleri dediğimiz şeyler olabilir. Ssp veya logo veya farklı Excel olabilir. Başka bir şey söyleyeceğim size şimdi diyelim ki bir fabrika var.Fabrikada 100 tane makine var 100 tane makinanın vardiyası ve çalışma saatleri var.Şimdi yönetim yönetici şunu diyebilir daha fazla çalışsınlar daha fazla üretsinler ve daha fazla şey olsun arıza olsun bir talep var.Bu mesela Nerede Görüldü pandemide görüldü maskeleri üretildi maskeyi ne kadar çok üretirsen ne kadar çok dağıtırsan dünyaya ve Türkiye’ye o kadar çok para kazandı ama öte yandan da başka bir şey var verileri yan yana koyduğun zaman makinanın diyelim ki ömrünü Siz bu çok çalışmakla yarı yarıya düşürdünüz yani dörtte üçüne düşürdünüz Şimdi siz mesela verilerinizde Bunların hepsi görünüyor değil mi?Yani anlık Veri olarak da görebiliriz veya Ama gelecekte de diyebilirsiniz ki patrona yani yüz tane makineyi sen böyle çalıştırdın ama bir süre sonra o makineler elden çıkacak yeni bir makine Evet bir öngörü sunabilir Ama bunlar için aslında şey var hisse Kasada bir koldur ama geçmişe dayanıktır. Bunun için meşinin örnek dediğimiz ortaya Yapay Zeka tarafı da biraz daha oraya giriyor ama bir şekilde bir fikir verir ama tamamen biraz daha o taraf özellikle geleceği tahminleme açısından Yapay Zeka tarafından da giriş yapmış oluyor o taraftan ne kadar faydalanıyorsunuz şöyle Aslında daha çok raporlarda özellikle çizgileri fikirleri yaparken oradaki korelasyon grafikleri veya işte yıl bazlı bir öngörü olduğu zaman mesela diyelim satışlarda bir %100 Tabii ki de bir sonuç vermiyor ama biliyorsunuz ki tahminleme ne kadar onu eğitirseniz o şekilde kendisi bir belli bir şablon veya bir şey çıkarır daha çok raporlarımızda kullandığımız araçlarımızda daha çok onlara kullanıyoruz.Tam olarak değil ama belli anlamlarda programlarında desteklediği kısımlar var Peki siz nasıl çalışıyorsunuz çalışmanızı anlatır mısınız şöyle çalışmam şöyle sabah 9.00’da toplantım oluyor Normalde ekip içinde sonrasında bir iş ekip aşısınız doğru mu Yok ekipaşa değiliz benimle beraber 1 2 tam olarak 10 kişisiniz Aslında 10 kişinin bir geliştirici ekibimiz var developer gibi bir de analiz ekibi var bu analiz ekibi de III operasyonel verir yani Mesela ben banka çalışıyor banka hizmet veriyorum Şu an için oradaki bizim için bir köprü oluyor Oradaki analiz tarafında bize destek oluyor şu verileri almanız lazım veya işte ona göre analizler tablolar çıkarıyoruz Sonuçta Çok karmaşık değil mi? Çok karmaşık değil aslında Çünkü mesela banka Dediğiniz zaman binlerce veri var şöyle hesap hareketleri var müşteri girenler çıkanlar var krediler var onlar var Bunlar var Şimdi siz mesela Bununla ilgili Eğer beyaz yakalılara bir bir şey rapor sunacaksanız ya da öğrenmelerinizi sağlayacaksanız izin işiniz çok kolay değil genelde uzaktan göründüğünde kolay bir iş gibi görülüyor daha Gerçi sektörde çok Yeni sayılmaz ama daha da çok gelişmeye açık ve Danışmanlık özellikle yönünden ve şirketlerin daha çok Onlara bağlı anlamında veya şirketlerin daha çok iş zekası ve verandaları departmanı kurup ona göre bir ihtiyaç olarak kabul edip onu Danışman firmalardan öngörmesi veya bunu talep etmesi Bizim için de o anlamda Ee siz o zaman direkt biraz da sio’nun işini yapıyorsunuz Sinan’ın düşük Yani ceo’nun belki de akıl defterisiniz Tabii ya şirketin başında bu Tabii sadece şey olarak da değerlendirmek Ee değil de mesela muhasebe departmanı muhasebe departmanında bir rapor çıkarmak istiyorum ama ben onun arka tarafında Sonuçta dediğim gibi programları var Onların her birini kullandı onların tablolarını alıyoruz bir şekilde Eee o tablolarda anlamlı hale getiriyoruz O belli Sonuçta her gün sürekli akış oluyor mesela logo sisteminden Ee normal ürün girdiniz ürün mesela küçük harfle olabilir büyük harfle olabilir yanlış yazılabilir veya tabloda eksi her birine Excel gibi düşünün Excel’de 10 tane kolon var ama bunun da kullandığımız veri tabanı tarafında bir belki 40-50 Hani adet tablo olabilir şey tablo veya şey de olabilir veya yüzlerce binlerce bunun adetini bilemeyiz bankada çok çok daha fazla veya farklı sektörlerde daha da fazla olabilir bu durum o kolonlar şey mi Değil mi veya onlara ihtiyaç var mı yok mu Onları hepsini bir şekilde dediğim gibi analizini yapıp Daha sonrasında rapor halini getirip sadece kullanıcının da aslında dokunabilmesi direkt kendince hesaplamalarını Biz zaten yapmış oluyoruz arka tarafta onların sadece işte sürükle bırak yöntemi ile tablo veya işte görsel şeyler olabilir bu tablo olabilir Çubuk grafikleri olabilir yuvarlak dairesel grafikler olabilir Onlar da eee görebilmesi bir şekilde verinin anlamlaştırılması diye açıklayabilirim. Aslında meslek bizim meslek şöyle. Aslında ishakası tarafında şu an daha önceden Bu analiz ve raporlama tarafında daha çok Excel kullanılıyordu o tarafta Ama şu an şu an 4-5 yıl içerisinde günümüze baktığımız zaman çeşitli hisse kasası araçları revaçta olmaya başladı Tabii haliyle Daha net daha anlaşılır olması açısından o araçların bir şekilde daha çok işletmede veya başka yerlerde çalışan insanlara dokunabildikten sonra yani Şunu diyebilmeye Tabii ki de arka tarafta geliştirici ekip oluyor ama şunu dedikten sonra biz bunu raporları tamamladık veya şey ee burada exportları az çok hakimimizi vesaire eee onu dedikten sonra rapor tarafında farklı şeyler yapabilirler diye düşünüyorum Peki İsmail Bey siz Aslında bilgisayar programcısı Evet mesela program üretiyor musunuz program üretmiyorum Biz tamamen veri tabanı sistemleri ile çalışıyoruz Az önce veri ile çalıştım dediğim ortam Aslında o tarafta bana bilgisayar programcılığı tarafında en çok etkili bir anlamda dediniz ya siz demiştiniz çok ilgisi var mı acaba diye o tarafta bizim tarafımızda ilgisi oluyor en azından biliyorsundur bize destek oluyor programcılık tarafı tabii ki de programcılığın çok başlığı şeyleri var ama benim o taraf ilk önce yazılım tarafından gelip sonradan veri tarafına geldiğim zaman Her anlamda benim için de daha böyle Konfor alan olabiliyor veya belli şeyleri hakim olduğum için o tarafa daha iyi bir şekilde ilerleyebiliyorum daha bir şekilde çalışabiliyor Peki şimdi mesela bakıyorum Ben zaman zaman flashsisler var biliyorsunuz Evet işte 8’de başladı Hatta 1-2 ile falan başladı 8 sonra 16 sonra 64 128 artık terabaytlar falan çıkmaya başladı şimdi hem veri işlemek hem biri depolamak konusunda teknoloji yani yetişilemiyor teknenin işi şimdi ama öte yandan da gerçekten İnsanoğlu bir Matrix gibi Yani doğru yani bir böyle bir Mesela şimdi televizyon ekranında aslında burada şeyler akıyor kodları doğru biz onu algılamamız resim olarak algılıyoruz şimdi bu kadar çok verinin olduğu bir ortamda veriyi yönetmek de idare etmek de sonuçlandırma ya da şey yapmak yorumlamak da ayrı bir sanat haline geldi şimdi Aslında bakarsan biraz Siz de bu sanatı yapıyorsunuz Evet doğru arka tarafta bir yandan da o tarafa da ilgileniyoruz iki tarafta da çalışmamız oluyor peki bir gün Yapay Zeka sizin pabucunuzu dama atarsa ne olacak dama atamaz Çünkü geçmişe mutlaka ihtiyacı olacak Aynen o yüzden bize biz bir şekilde o verileri Sonuçta şöyle düşünün tamamen Aslında benzer gibi düşünün bir halka veri analizleri şu an bizim istekası dediğimiz Aslında veri analizine de bir anlamda geliyor veren Bora tarafı verim mühendisliği tarafı ayrı bir kol Ben iki tarafta da çalışma fırsatı oldum şu an o tarafta da çalışıyorum orası Bir halka yani geçmişteki verileri yorumlayacak ki kardeşim sen Ee 10 yıllık da tam böyle diyecek ki Tamam 10 yıllıkla tam bir şekilde bir kendine bir şey yapacak geçmişteki dataları bir yorumlayacak ona götürecek ki Yapay Zeka tarafına Sen Gel bunların tahminlemesini yap veya o şekilde devam ettir tamamen zincirli bir bağ olarak bu şekilde devam edecek Sizin evrilmeniz de galiba gene bu işlemi devam Şimdi siz veri tarafından bahsettiniz çok daha ilerlediğinden bahsettiniz şu an biz daha çok veri tabanlarından bahsetmiştim bu V tabanlarının kapasitesi belli ve sonuçta sunucu ve bilgisayarlardan oluşan bir sunuculardan çalışıyor bunlar Bu sistemler Bu sistemler haliyle belli bir süreden sonra sürekli veri akışı olacağı için ister istemez bir şey olabiliyor artık doluluk olabiliyor veya mesela diyelim bir tane sunucumuz varsa iki veya üç veya dört tane sunucunuz olabiliyor ve bunun bir sonu yok o yüzden artık baktığımız zaman çok büyük verilerde veya işte anlamlı veriler olmayan Mesela şimdi sosyal medya hepimiz kullanıyoruz biliyorsunuz veya onun dışında cihazları biliyorsunuz robotik cihazları mesela Oradan da veya video kayıtları vesaire oradan aldığımız verilerini de nasıl bir şekilde anlamlandırılması da istenebiliyor.Bu taraf biraz da işte Big data denen bir sistem var Onların daha çok milyarlarca ve ve daha da çok yapılarda biraz da sektör oraya doğru hem veri ambarı hem de özellikle anlamlı veriler tarafından 4-5 senedir özellikle clou tarafında Azur ve Google o tarafta çok ileri seviyede çeşitkende programları bir ay turları ve rambarı tarafından şeyi var veya çok hızlı şöyle bir artıları var mesela Siz 10 premdı yani kurum içi dediğimiz sistemlerde bildiğimiz sunucular var az önce bahsettiğim sunucular ama biz burada Eee en büyük avantajlarından biri clou tarafının Sonuçta diyelim bir RAM ihtiyacı oldu veya işte anakart veya orada bir hafıza ve hard disk tarafında bir dolum oldu. Sonuçta her gün data aktığı için orada anlık olarak o işte Azur tarafındaki belli sunucu şeyleri var işte sistemleri vesaire onlar detaylı konular biraz o tarafta anlık olarak güncelleyebilirsiniz 5 GB 10 GB veya daha da üst seviyede şimdi başka kaynak olabilir Şimdi sizin bir firmayla temassız demek onun Mahremi alanına girmek demek doğru çok KVK ve gizlilik anlamında Biz o konuda çok dikkatli olmaya çalışıyorum size firma karşıdaki Firma bu izni verdiği zaman çok güvenmek zorunda doğru doğru Siz de Prensip olarak kvk’ya göre ya da işte kendi şirketsel prensiplerinize göre edindiğiniz o mahrem bilgileri Çünkü şirket sırlarını öğreniyorsunuz.Aslında doğru Her anlamda mesela güvenliğini nasıl sağlıyor diyorsunuz veri güvenliğini veri güvenliği şöyle zaten. Şirketimize verdiği bir kendi içinde bir bilgisayar oluyor ve bankaların da ister istemez VPN diye bir sistemleri var.Bizim orada uzaktan ulaşmamız gereken ama onda da mesela hackerların girebilme şeyleri var imkanları var biliyorsunuz Evet biliyorum Orada ister istemez bir şey olabiliyor ya güvenlik açısından gene ister istemez bir çok açıkta demeyeyim de ya biraz da aslında şöyle diyelim çalışanın Ee şirketine ve bankaya vermiş olduğu saygı ve ona göre Sonuçta canlı verilerle çalıştığımız zaman oluyor.
2016’da kuruldu benim 2016’da ve belli bankalarda çalışıyoruz. Bankada çalışmak çok kolay değildir. Çünkü banka kimseye güvenmiyorum. Evet doğru yani güvenmesi için gerçekten ya da yani onu suistimal edilmemiş olması lazım.Bu anlamda hem şirketin kimliği hem şirketin çalışanlarının kimliği yani anlamlı biraz gevete sorgulaması yapar gibi. Evet doğru doğru Sonuçta şöyle düşünün Mesela bir banka Sonuçta dediğiniz gibi çok büyük bankalarımız var. Bu banka sonra danışmanlık kırmızısını yaparken ister istemez bir şekilde şey bu zaten işe girerken ki kısımda şöyle oluyor.Bir bir buçuk hafta zaten size bir inceleme alıyorlar. Normal kendi içlerinde eleman olsanız bile veya dışarıdan ister istemez bir bir inceleme alıyorlar. Ona göre bir değerlendirip seni zaten şey yapıyorlar. Yani evet belli bir süreç var o süreç doğrultusunda işe girip giremeyeceğiniz veya orada çalışıp çalışamayacağınız belli oluyor. Peki programımızın Sonuna Geldik söylemek istediğin bir şey var mı?Var şöyle söyleyebilirim özellikle istekası ve verandaları tarafında çalışmak isteyen genç arkadaşlarıma söyleyeceğim şeyler var.Birinci olarak şu bu sektörde bir şekilde yer almak demeyelim de bir şekilde keyif almak ve O keyif aldığınız işten doya ilerlemek veya kendinizi geliştirmek istiyorsanız mutlaka araştırma yapın ve hiçbir zaman araştırmaktan ve kendinizi geliştirmekten kaçmayın.O şekilde kendinizi sürekli geliştirin o şekilde söyleyebilirim. Aslında bir nevi Çünkü bu bizim sektörümüzün bir anlamda en önemli şeylerden biri araştırma ve kendi gelişimin ve biliyorsunuz ki teknoloji o kadar çok ilerliyor ki az önce de size de zaten konuşma fırsatı bulduk.Sürekli veri ile çalışıyorsunuz ister istemez ona göre ihtiyaçlar oluyor ve bu ihtiyaçlarda bir yeniliğe dair veya herhangi bir yenilik oluyor.O yeni ne bir şekilde ayak uydurup ona göre sizin de bir şekilde şirketlerden geri kalmayıp ona göre sen şirketin size bir şey katması lazım hem de siz de şirkete ona göre bir katkı sağlayıp ona göre ilerlemeniz gerekiyor.O yüzden şunu da mutlaka yapsınlar. Bence dediğim gibi araştırma mutlaka olsun ve hiçbir zaman kendinizi geliştirmekten vazgeçmeyin.Ona göre ilerlemeye devam etsinler.
Bu şekilde açıklayabilirim. Aslında iki nokta o yani kendinizi geliştirmek ve araştırmaya açık olmak yeniliği açık olmak bunlar çok önemli şeyler. Bunları zaten sağlarsanız ve mesleğinizde belli bir aşamaya gelirseniz hem kendiniz için hem de şirketiniz için veya başka yerlere ilerlemeniz için daha açık olabilir. Zaten yabancı dili söylememe gerek yok.Yabancı zaten artık her ne meslek yaparsak yapalım ihtiyaçlarımız olan bir şey yapmadık. Bizim mesleğimizin veya başka mesleklerinde ihtiyacı bu şekilde özetleyebilirim.
