Herhangi bir tiroid bozukluğunu tanımak kolay bir iş değildir, çünkü tiroid fonksiyon bozukluğu belirtileri son derece yaygın ve diğer birçok hastalıkla benzerdir.
Yorgun, zayıf veya depresif mi hissediyorsunuz? Kilo alımı veya saç dökülmesi mi yaşıyorsunuz? Bu belirtilerin tümü bir tiroid sorununu gösterebilir, çünkü tiroid bezi vücudun uygun koşullar altında çalışmasını sağlayan süreçleri düzenlemekten sorumludur.
Tiroid bezinin kusurlu çalışması ciddi, uzun vadeli sağlık sorunlarına neden olabilir, bu nedenle belirtiler yaşanıyorsa ultrason veya kan testi ile yapılan tiroid taraması önerilir.
Yetersiz çalışan bir tiroid bezi (hipotiroidizm), tiroid bezinin yavaşladığı ve vücudun düzgün çalışması için yeterli hormon üretme yeteneğini kaybettiği bir durumdur. Hipotiroidizmin önde gelen nedeni iyot eksikliğidir, ancak bazı durumlarda otoimmün hastalıklardan da kaynaklanabilir. Yüksek iyot içeriğine sahip yiyecekler (ör. Himalaya tuzu, yaban mersini, süt, deniz balıkları, yumurta, patates, yoğurt) yiyerek eksiklik giderilebilir.
Aşırı aktif tiroid bezi (hipertiroidizm) genellikle düşük aktif tiroid bezinden daha erken belirtilere neden olur. Tiroid bezinin iltihaplanması, tiroid bezinin otoimmün hastalığı (Graves-Basedow hastalığı), tiroid hormonlarının hipofiz bezi tarafından aşırı üretimi gibi sebeplerden de kaynaklanabilir.
Tiroid hastalıklarını gösteren 15 belirti
Tiroid hastalıklarının belirtileri birçok farklı hastalıkla ortaktır ancak birden çok belirtinin varlığını hissederseniz mutlaka bir uzmana başvurmanız gerekir.
İşte hiroid hastalıklarını gösteren en yaygın 15 belirti:
Uyuşukluk, yorgunluk
Geceleri nispeten iyi uyuyorsanız, ancak uyandıktan hemen sonra kendinizi yorgun hissediyorsanız, hipotiroidizm yaşıyor olabilirsiniz.
Sebepsiz üzgünlük
Sebepsiz yere üzgün hissediyorsanız, bu aynı zamanda hipotiroidizmin bir işareti olabilir. Bu küçük ama önemli organ yeterince hormon üretmiyorsa, mutluluk hormonu olarak da bilinen beyindeki serotonin üretimi de etkilenir.
Sinirlilik, huzursuzluk
Hipertiroidizm yaşayan insanlar bazen sinirlerinin aşırı gerildiğini hissedebilir ve her konuda kendilerini sinirli hissedebilirler.
İştah ve tat değişiklikleri
Artan iştah hipertiroidizmi gösterebilir, ancak hipotiroidizm durumunda tipik olarak tat ve koku alma duyusunda değişiklikler olur.
Dikkat eksikliği, unutkanlık
Çok fazla tiroid hormonu konsantrasyon güçlüğüne neden olur ve çok azı unutkanlığa yol açar ve birçok insan beyninin üzerine bir sis çökmüş gibi hisseder. Tabii ki, bunun için menopoz veya uykusuzluk da suçlanabilir, ancak sorunun gelişiminden tiroid bezinin de sorumlu olma ihtimali yüksektir.
Düşük libido
Libido düşüklüğü ve cinsel istekte azalma hissediyorsanız, bunun sebebi hipotiroidizm olabilir.
Garip bir çarpıntı
Kalbinizin farklı çalıştığını hissediyorsanız, daha hızlı, daha sert atıyor veya bazen ritim atlıyorsa, çok fazla tiroid hormonu buna neden olabilir.
Bağırsak sorunları
Tiroid hormonları, bağırsak sistemi de dahil olmak üzere tüm vücudu etkiler. Çok az hormon bağırsak hareketlerini yavaşlatır, bu da kabızlığa neden olabilir, çok fazla hormon ise daha sık bağırsak hareketlerine ve ishale neden olabilir.
Cilt ve saç sorunları
Hipotiroidizmin bir sonucu olarak metabolizma yavaşlar ve sonuç olarak terleme azalır, bu nedenle cilt daha az nemlenir, kurur ve çatlayabilir. Daha sık dökülen, kuru, kırılgan saçlar da düşük tiroid hormonunun varlığını gösterir.
Uyku sorunları
Her zaman yorgun olan kişilerde hipottiroidizm olabilir. Uyuyamayanlar ise aşırı aktif tiroide sahip olabilirler. Hastaların nabzı yükselebilir, kendilerini huzursuz hissedebilir ve uyuyabilseler bile gece yarısı uyanabilirler.
Ağrıyan kaslar ve uzuvlar
Kaslarınızda ve uzuvlarınızda karıncalanma, uyuşma veya ağrı hissediyorsanız hipotiroidizm yaşıyor olabilirsiniz. Çok az tiroid hormonu vücutta beyin ve omurilikten sinyal taşıyan sinirlere zarar verir. Bu sinir hasarı ayrıca açıklanamayan kas veya uzuv ağrısına neden olabilir.
Isı hissi
Sürekli titreme hipotiroidizmi gösterebilir ve yazın bile hırka içinde dolaşmak bu hormonun yetersizliğinin bir işaretidir.
Kilo problemleri
Diyetinizi değiştirmiyor ve düzenli egzersiz yapmıyorsanız kilonuz mıhtemelen aynı olarak devam eder. Ancak yine de birkaç kilo alıyorsanız, tiroidinizi kontrol ettirmeniz önerilir. Az çalışıyor olması çok olasıdır.
Menstrüasyon ve hamilelikle iligli problemler
Aşırı aktif bir tiroid genellikle daha kısa, daha zayıf aylık adet döngüsü ile sonuçlanırken, az aktif bir tiroid daha uzun ve daha güçlü dönemlerle sonuçlanır. Tiroid hormon düzeyinin çocuk sahibi olma üzerinde de etkisi vardır. Yetersiz veya aşırı tiroid hormonu yumurtlamayı ve dolayısıyla hamile kalma şansını etkiler. Tedavi edilmeyen tiroid sorunları da hamilelik sırasında komplikasyonlara neden olabilir.
Yüksek tansiyon ve kolesterol
Çok yüksek veya çok düşük tiroid hormon seviyeleri tansiyon sorunlarına da yol açabilir. Genellikle kötü kolesterol olarak adlandırılan LDL kolesterol seviyesi, yaşam tarzı değişikliklerinden sonra bile değişmezse, genellikle hipotiroidizmden kaynaklanır.
İyot takviyesine kimlerin ihtiyacı var?
Tiroid hormonlarının oluşumu büyük miktarda iyot gerektirir. İyot vücuda yiyecek ve su ile girer. Yeterli değilse, tüm hormonal sistem altüst olabilir. Metabolik bozukluklar meydana gelebilir ve çocuklarda entelektüel gelişim yavaşlayabilir.
Son araştırmalara göre, hamileliğin ilk aylarında bir kadında iyot eksikliği varsa, çocuğunun beklenen IQ’su 10-15 puana kadar düşebilir. İyot eksikliği durumunda, yüksek kolesterol seviyeleri ve damar sertliği daha yaygındır.
1 yaşına kadar günde 50 mikrogram, 2-6 yaş arasında günde 90 mikrogram, 7-12 yaş arasında günde 120 mikrogram, yetişkinlerde günde 150 mikrogram iyota ihtiyaç vardır. Hamileler, emziren anneler, ergenler, menopoza girenler, ağır fiziksel işler yapanlar, sigara içenler ve ağır alkol içenlerin iyot ihtiyacı artar.
İiyot eksikliğinden kaynaklanan tiroid bezi büyümesi, guatr ve hipotiroidizm oldukça yaygın hastalıklardır. İyot eksikliğinin bir sonucu olarak genişlemiş tiroid bezine rağmen yetersiz hormonlar üretilir. Hipotiroidizm belirtileri ortaya çıkar, kilo alımı, saç dökülmesi, yorgunluk ve halsizlik görülür.
Bazı gıdalar vücuttaki iyot emilimini azaltır. Bunlar lahana, brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası, şalgam, yaban turpudur. Ancak bunlar normal miktarda tüketildiğinde guatr yapmaz.
İyotlu sofra tuzu tüketiminin yaygınlaşmasıyla birlikte, iyot eksikliğinden etkilenen insanların sayısı önemli ölçüde azalmıştır, ancak devam etmektedir.
Gıda açısından en fazla iyot deniz balıkları, kabuklu deniz ürünleri ve ıstakozda bulunur. Eczanelerde iyot eksikliği tedavisinde kullanılabilen iyotlu su ve iyodür tabletleri bulunmaktadır, ancak sadece bir doktor kontrolünde kullanılması gerekir.
